De zomer van 2018 zal nu al te boeken gaan als een zeer warme en zonnige variant. Al tijden domineert een hogedrukgebied het weerbeeld in onze contreien en is sprake van zonnig, droog en warm weer. Vooral de lange duur van het stabiele zomerweer valt op. Records zijn nog niet gesneuveld, maar met een blik op volgende week worden de kansen daarop met de dag groter.
Met een neerslagtekort die inmiddels opgelopen is naar een gemiddelde van -242 millimeter (gemeten tot 21-07-2018) is het geen wonder dat door het hele land grasvelden geel gekleurd zijn en bomen hun bladeren loslaten. De natuur is gort en gortdroog en snakt naar regenwater, maar dat blijft voorlopig uit.
Zomerse perioden worden in Nederland vaak afgewisseld door minder stabiele perioden waardoor de natuur zelden een tekort aan water heeft. Tevens loopt het neerslagtekort veel minder snel op daar er een gebrek aan zon en warmte is.
In het huidige jaar versneld het ene proces het ander; door hoge druk invloeden komen storingen niet dichterbij en is het doorgaans kraakhelder met een overvloed aan zon. Voor verdamping zijn verschillende zaken belangrijk:
- een stevige wind;
- een hoge temperatuur;
- de aanwezigheid van zon;
- het uitblijven van regen.
Bovenstaande punten zijn momenteel van toepassing waardoor maximale verdamping plaatsvind. Lokaal loopt het neerslagtekort al op tot beneden -300 millimeter!
Droogte 1921 versus 1976
In onderstaande tijdlijn komt duidelijk naar voren dat 1921 de minste neerslag opleverde, maar 1976 het droogste jaar was. Droog is het pas als de verdamping de hoeveelheid neerslag overtreft. In het winterseizoen zal dit niet snel gebeuren; in de zomer als het flink heet is, des te meer. In 1921 verliep de tweede helft van het jaar met meer bewolking en lagere temperaturen waardoor de verdamping aanzienlijk minder was dan in 1976 en bijvoorbeeld 2018 tot nu toe.
- 1921: minste neerslag, 287.3 mm in De Bilt;
- 1944: hitterecord, 38.6°C in Warnsveld;
- 1947: meeste zomerse dagen, 68 in Maastricht;
- 1947: meeste tropische dagen, 26 in Maastricht;
- 1975: langste hittegolf ooit, namelijk 18 dagen;
- 1967: droogste jaar ooit, verdamping die de hoeveelheid neerslag overtreft; een tekort van 360 mm;
- 2003: meeste zonuren, 2194 uur zon in Den Helder;
- 2015: warmste nacht, 24.1°C in Arcen.
Het is opvallend dat de grootste weerrecords in de 20e eeuw vielen, al zijn in de 21e eeuw wel de meeste zonuren en hoogste nachttemperatuur als record de boeken in gegaan.
Door de tijdlijn kan een vertekend beeld ontstaan over toenemende warmte in de 21e eeuw, maar van een stijgende lijn qua extremen is nog altijd sprake. Tussen 2000 en 2018 zijn op veel dagen warmte records gesneuveld en staan veel jaren in de top 10 droogste en warmste jaren ooit. Een verontrustende ontwikkeling.
Zomer 2018 kan records verbreken!
Tot nu toe ligt het jaar 2018 op koers om eventuele zomerse records te verbreken. Nu al lopen we voor op het droogste jaar (1976) ooit en ook het aantal zomerse en tropische dagen tikken snel aan. Tot 21 juli waren er al 20 zomerse dagen gemeten, waarvan er 4 tropisch waren.
Qua zonneschijn zitten we nu al op 1324 uur in Den Helder en de gevallen neerslag stokt tot 21 juli op 392 mm in Wilhelminadorp.
Of 2018 qua aantal zomerse en tropische dagen 1947 evenaart is nog even afwachten, maar we doen in elk geval mee voor een podiumplaats.
Zomer schakelt tandje bij
De natuur en opvallend genoeg ook veel mensen snakken naar een druppel regenwater die de droogte enigszins kan temperen, maar de kansen blijven zeer nihil. Vielen er zaterdag enkele fikse buien die de straten in Drenthe korte tijd blank zette; in de rest van het land bleef het onverminderd droog.
Ook de temperatuur blijft voor Nederlandse begrippen erg hoog. Afgelopen weken is het veelvuldig 25 graden of warmer geweest, maar alsof dat nog niet genoeg is schakelt de zomer zelfs nog een tandje bij.
Volgende week bereikt met een oostelijke wind zeer droge en warme lucht ons land. In deze luchtsoort zijn dagelijks temperaturen van 35 graden in het binnenland niet ondenkbaar. Aan zee zal het enkele graden minder heet zijn en kan in de middag een verfrissend zeewindje opsteken.
Met volop zonneschijn, toenemende warmte en een droge oostenwind zal de verdamping snel doen intensiveren.